Sanatla Şifa

erkanykaya
31 Mar
2 dakikada okunur

🎨 Sanatla Şifa: ABD’de Başlayan “Sanat Reçetesi” Uygulaması

2025’in sağlık trendlerinden biri, reçeteyle sanat! Evet, yanlış duymadınız. ABD’de bazı doktorlar artık ilaç yerine sanat dersi yazıyor. Özellikle Chicago ve Portland gibi şehirlerde pilot olarak başlayan “Arts on Prescription” (Sanat Reçetesi) programı, bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlığını iyileştirmek için yaratıcı faaliyetleri bir tedavi yöntemi olarak sunuyor.

🎭 Nedir Bu Sanat Reçetesi?

Sanat Reçetesi, doktorların hastalarına ilaç yerine sanatsal aktiviteleri önerdiği bir sağlık yaklaşımı. Örneğin; anksiyete yaşayan bir birey 10 haftalık bir seramik kursuna ya da senfoni konserine yönlendiriliyor. Bu süreç ücretsiz ya da düşük maliyetli oluyor. Program kapsamında yapılan anketler ve sağlık ölçümleriyle gelişmeler takip ediliyor.

💡 Chicago'dan Somut Bir Örnek: ArtsRx

2024’ün sonunda başlatılan bu program, Northwestern Medicine ile Chicago’daki sanat kurumları (örneğin Art Institute of Chicago, Second City tiyatro topluluğu) arasında bir iş birliği ile hayata geçirildi. Amaç, kronik hastalıklar (hipertansiyon, tip 2 diyabet, depresyon) yaşayan bireylerin daha hızlı ve etkili iyileşmesini sağlamak.

📊 İlk sonuçlara göre:

Katılımcıların %68’i stres düzeylerinde belirgin bir azalma bildirdi.
%45’inde kan şekeri ya da tansiyon değerlerinde iyileşme gözlendi.
En dikkat çekici örneklerden biri: 62 yaşındaki bir diyabet hastası, bir topluluk korosuna katıldıktan sonra A1C değeri 7.8’den 7.1’e düştü. Üstelik daha iyi uyku ve daha az panik atak da cabası!

🌍 Dünya’da ve Türkiye’de Bu Uygulama Yayılır mı?

Bu model, aslında İngiltere’de yıllardır uygulanan “Sosyal Reçete” sisteminden ilham alıyor. İngiltere’de yapılan araştırmalar, bu tür sanatsal katılımların yıllık doktor ziyaretlerini %37 oranında azalttığını ortaya koydu. Sağlık sistemine ciddi maliyet avantajları sağladığı için ABD’de de yaygınlaşması bekleniyor.

Sağlık Bakanlığı’na yeni atanan Robert F. Kennedy Jr.’ın bu yaklaşıma olumlu bakması, ileride federal düzeyde desteklenebileceğine dair umut veriyor. Türkiye’de de belediyelerin kültürel aktivitelerle sağlık alanını birleştirebileceği, özellikle ruh sağlığı alanında sanat temelli toplumsal projelerin yaygınlaşabileceği konuşuluyor.

🖌️ Sanat Ucuz, Etkili ve Erişilebilir

Reçeteli ilaçların yan etkileri, psikoterapinin ulaşım sorunları ya da spor salonlarının yüksek ücretleri göz önüne alındığında, sanat çok daha kapsayıcı ve sürdürülebilir bir çözüm sunuyor. Evde yapılan bir resim çalışması, mahalledeki bir müzik atölyesi ya da ücretsiz bir tiyatro etkinliği bile ruh halini iyileştirebiliyor. Üstelik dopamin ve oksitosin gibi mutluluk hormonlarını da artırıyor!

📌 Son Söz: Sağlık ve Sanat El Ele

Giderek bütüncül sağlık yaklaşımlarına kayan dünya, artık ilacın sadece kimyasal olmadığını kabul ediyor. Sanatla iyileşmek, hem bireyin ruhunu hem de toplumun sosyal bağlarını güçlendiren bir yol. Belki de bir dahaki sağlık kontrolünüzde, doktorunuz size bir keman dersi ya da resim kursu önerebilir... Kim bilir?

Erkan Yalçınkaya